Małgorzata Toroń z Ispiny
Treść
Wzory do naśladowania
Największą pasją Małgorzaty Toroń z Nowego Brzeska jest badanie dziejów ziemi nowobrzeskiej. Najnowszym dziełem nauczycielki historii, jest opublikowana w Internecie historia nowobrzeskiego szkolnictwa.
- Dziś mało kto wie, jak wyglądał i gdzie się znajdował budynek szkoły w Nowym Brzesku w okresie międzywojennym. Dzięki wspomnieniom dawnych uczniów, zachowanym dokumentom szkolnym oraz zgromadzonym fotografiom możliwe jest odtworzenie przeszłości. Szkołę i otoczenie szkoły zapamiętali i opisują jej dawni uczniowie: pan Antoni Cęckiewicz, pan Franciszek Frąś, pan Stanisław Mackiewicz. Budynek szkoły wyglądem przypominał dworek, a mieścił się prawie dokładnie w miejscu obecnie istniejącej szkoły podstawowej i gimnazjum przy ul. Krakowskiej. Był murowany, z ganeczkiem, otynkowany, frontem zwrócony w stronę Placu Wolności. Szkoła została zbombardowana przez Niemców w roku 1944. Z budynku zostały jedynie gruzy – tak zaczyna swoją opowieść Małgorzata Toroń, nauczycielka historii ze szkoły podstawowej w Nowym Brzesku.
Blisko rok temu, nauczycielki: Małgorzata Toroń, Jadwiga Wędel, Maria Pępuś i Marzena Sobczyk postanowiły opracować historię nowobrzeskiej szkoły podstawowej. Jeden z okresów nowobrzeskiego szkolnictwa obejmujący okres od 1918 roku do 1939 roku został opracowany przez panią Małgorzatę. Zanim powstała historia szkoły, nauczycielka przeprowadziła dziesiątki rozmów z wieloma byłymi nauczycielami i absolwentami szkoły. Jednym z nich jest żyjący dziś w Szczecinie nauczyciel matematyki, który tak wspomina dawne czasy lat trzydziestych ubiegłego wieku - Główny budynek szkoły budził poczucie tajemniczości, ważności i siły. Najbardziej tajemnicze, ważne i niedostępne dla ucznia pomieszczenie w szkole to była kancelaria, która była jednocześnie pokojem nauczycielskim. Dobrze pamiętam zapach jabłek z sadu. Owoce zebrane w sadzie owocowym, były na czas zimy magazynowane w piwnicach pod budynkiem szkoły. Ich wspaniały zapach zniewalał. Bardziej odważni zapuszczali się do labiryntów tych piwnic. Kończyło się to zazwyczaj wielkimi nieprzyjemnościami – pisze w swoich wspomnieniach Stanisław Mackiewicz.
A tak wspomina szkolne czasy jej absolwent sprzed II wojny œwiatowej, kapitan lotnictwa Stanis³aw Fr¹œ pochodz¹cy z s¹siedniej Ispiny, który w czasie II wojny œwiatowej lata³ w RAF jako pilot na bombowcach .
- Szczególnie pamiętam drogę do szkoły. Na Wiśle nie było wtedy mostu tylko prom, a za przewóz trzeba było płacić. Nie wszyscy przewoźnicy chcieli przewozić dzieci za darmo (opłata wynosiła 10 groszy, bułka kosztowała 5 groszy). Zimą, gdy Wisła zamarzła przechodziło się po lodzie. Latem, gdy było ciepło i mały stan wody przepływałem Wisłę. Książki i ubranie trzymałem wysoko nad głową, aby nie zmokły.
Małgorzata Toroń pracowała nad historią szkoły przez ponad pół roku. Najwięcej materiałów przekazali jej dwaj badacze dziejów ziemi nowobrzeskiej: bracia Alfred i Stanisław Bednarscy. Wiele materiałów udostępnili też: Antoni Cęckiewicz, Stanisław Mackiewicz, Waldemar Skowron, Ryszard Staniszewski, Janina i Józef Wilkowie (wspomnienia dotyczące kpt. Stanisława Frąsia) czy Wanda Zawartka. Fotografie zamieszczone w tekście pochodzą ze zbiorów braci Bednarskich oraz albumu rodzinnego Janiny i Józefa Wilków.
- Serdecznie dziękuję również wszystkim, którzy przyczynili się do jej powstania. Szczególne podziękowania składam panu Stanisławowi Mackiewiczowi za to, że przez spisanie barwnych i ciekawych wspomnień, zachęcił mnie do podjęcia się tego zadania. Najważniejsze dla mnie jest to, że młodzież nowobrzeska ma wspaniałe wzory do naśladowania. Naszymi absolwentami są m.in. prof. Witold Cęckiewicz czy ks. Infułat Jerzy Bryła – mówi Małgorzata Toroń.
Pani Małgorzata jest bardzo skromna i prosi aby przy opisywaniu powstania historii szkoły wymienić cały zespół redakcyjny. – Najważniejsze jest teraz to, aby wszyscy ci, którzy posiadają materiały mogące wzbogacić naszą wiedzę, o historii nowobrzeskiej szkoły, zechcieli się z naszym zespołem redakcyjnym podzielić. Bardzo o to prosimy – dodaje historyczka z Nowego Brzeska. A chętnych do zapoznania się z ciekawą historią nowobrzeskiej szkoły pani Małgorzata zaprasza pod adres: www.spnbrzesko.nowe-brzesko.iap.pl.
Tekst i fot.: (AF)
Autor: (af)